Šta je smisao življenja i šta je istinska sreća?

“Smrt Ivana Iljiča” i “Kozaci” dve su Tolstojeve novele između kojih stoji čak dvadeset godina razmaka. Međutim, ono što, osim sentimenta i unutrašnjih previranja glavnih junaka imaju zajedničko, jeste i neverovatan dar i sposobnost najvećeg ruskog realiste svih vremena. Tolstojevo umeće, njegovi motivi i njegova svest o ljudskoj prirodi ne vide se samo u njegovim obimnijim delima – već i ovde, na znatno manjem prostoru.

Hvaljena kao jedno od najkrucijalnijih dela o smrti i gašenju ljudskog života, novela “Smrt Ivana Iljiča” govori o sudiji karijeristi koji sopstveni život provodi bez ijedne pomisli o tome da mu ikada možde doći kraj. A ipak, kada smrt pokuca na vrata, sve što preostaje je suočavanje sa njenim mračnim ambisom, ljudskom konačnošću i traženju poslednje prilike za duhovno spasenje. 

U “Kozacima”, pak, pratimo mladića koji, nakon što je protraćio sopstveno bogatstvo, beži u planine sa namerom da živi u surovom planinskom kozačkom selu. Konstantno u konfliktu između svog novog života i snažnih osećanja ljubavi prema prelepoj Marjanki, njegova su sudbina i iluzije o budućnosti na milost i nemilost prepuštene Tolstojevom geniju. 

O autoru: Lav Nikolajevič Tolstoj (1828−1910), bio je ruski književnik, književni kritičar, pacifista, levičar i filozof. Rođen je 9. septembra 1828. godine u Jasnoj Poljani, a preminuo 20. novembra 1910. godine u Astapovu.

Svojim stvaralaštvom imao je veliki uticaj na razvoj realističkih tradicija u svetskoj književnosti, a njegove napredne ideje o nenasilnom otporu uticale su na ličnosti koje su se pojavle kasnije, među kojima su najpoznatije Martin Luter King i Gandi. Njegov preobražaj iz autora raskalašnog i privilegovanog društva u nenasilnog i duhovnog anarhistu uzrokovan je njegovim iskustvima u vojsci i putovanjima po Evropi.

Najpoznatiji je po romanima „Rat i mir“ i „Ana Karenjina“ kao i novelama „Smrt Ivana Iljiča”, „Kozaci”, i smatra se jednim od najvažnijih ruskih realista.